The Planiverse; Computer Contact with a Two Dimensional World ✅ 63

 1984, by Alexander Keewatin Dewdney, 05.06.2021

Sanırsam önce aynı türden diyebileceğimiz ve bu türün kurucularından olan Flatland'den daha iyi ve daha derin bir kitap olduğunu söyleyerek başlamalı. Kitabın en karakteristik özelliği bir profesörün yazması ve  pek çok diğer profesörün de yardım etmesinde yatıyor. Bu kadronun etkisi kitabın hem teknik derinlikli kısımlarında kendini gösteriyor hem de edebi eksiklik olarak da negatif şekilde kendini gösteriyor. Edebi eksiklik burada tam bir negatiflik olarak algılanmasın daha çok bahsettiğim şey edebi olarak bir mükemmelliğin ön planda olmaması ve daha mühendis kafasıyla yazılmış olması. Bir şeyi anlatmak yerine daha çok göstermeye ve teknik detaylandırma çabası daha ön planda. Genel olarak göstermek istediği şey bu iki boyutlu dünya ve içerisindeki fizik, teknoloji, biyoloji gibi mantıklı hayalleri. Gerçekten detaylı bir evren gösterdiği ve içindeki dinamiklerin de detaylı gösterildiği kesin fakat edebi kısımda kitap ya beni ıskaladı ya da hiç böyle bir amaç gütmedi. 

Biraz kolaya kaçılmış, biraz insan tarafından anlaşılamaz kalmış, biraz farklı bir boyutta kalmış edebi kısımlar. Kitabın sonu da aynen böyle hissettiriyor. Anlaşılması istenmeyen ki zaten bırakın anlaşılmayı yazarın dahi anlamlı bir son yazamayacağı bir şey. O yüzden bu yetersizliği normal karşılıyorum. Çünkü bu basit bir hayal gücü yetmezliği değil, insanın kapasitesinin dışında gerekliliklere sahip bir durum. 

Kitap gösterme işi için burada yani bir makale ya da deneme halinde olsa kimsenin itiraz edemeyeceği bir takım öngörüler bütünü fakat bunu edebi bir şekilde vermeye çalışması bana tatlı geldi. Çok kolay bir biçimde (ki kitap içinde de) bir araştırma metni ya da bir bilimsel metin olabilir durumda ama bu fikirlerin ne tam anlamıyla bilimsel olmaması ne böyle bir hale sokulamayacak olması ne sek araştırma ya da düşünceler olarak çok ilginç olmaması ne de bir gerçeklik bulunup bulunmama ispatının zorluğu sebebiyle tüm o detay kısımların arasına bir anlatı koyulmuş. Tam manada bir mühendis kafasıyla en optimum gösterme yolunun bu evrende bir yolculuk anlatısı olduğuna karar verilmiş ve bu yolla edebi bir anlamda kazanılacağı görülmüş. Ve genel hakim aura mühendislik aurası olmuş. Sırf bu yüzden okumaktan imtina ettiğim kısımlar oldu fakat bu durum 200 küsür sayfaya yayılmış kısa hikayenin ilginçliğini gölgeleyememiş. 

Yendred'in hikayesinin sonunda bir yere bağlanmayacağını kitabın başından itibaren tahmin ediyorsunuz ama gene de okuyorsunuz. Kitabın gösterdiği şeyler o kadar da ilginizi çekmiyor ama bakıyorsunuz.Bu anlamda çok başarılı ve kafa açıcı bir kitap fakat başarının her zaman iyi bir deneyim anlamına gelmediğinin de bir örneği. Bu kadar optimum seçim amacını başarsa da iş okuyucuda iz bırakmak ve özel olmaya geldiğinde yetersiz kalıyor. Bu manada Flatland bu kitaptan daha başarısız olmasına rağmen daha özel ve toy da olsa, eksik bilgili de olsa bir karaktere sahip. Buradaysa ürünün kendi karakteri maalesef yok çünkü bir araç olarak kalmış ve tüm özel alanları yazar tarafından parsellenmiş. Yazarın düşündüklerini gösterme çabası öyle hakim ki bir noktadan sonra hafif eğlenceli bir araştırma makalesinden fazla bir şey olarak göremiyorum. İyi araç kötü ürün kısacası. Biraz atlayarak da olsa okuması fena olmayan bir kitaptı. 

63

29.06.2021