Demirkırat: Bir Demokrasinin Doğuşu ✅ 86
S01-B01 Şef
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 42min, 14.05.1991
Çok garip memleket çok garip siyaset. Yani bu kadar masalsı, bu kadar öykü gibi bir demokrasi savaşı başka kültürde var mıdır en ufak fikrim yok. İnönü milli şef oluyor bildiriyi Menderes okuyor. Bir Bayar bir İnönü göz önüne geliyor. Halkın 95%'i demokrasiden anlamıyor. Milli şeflik bizi 2.Dünya Savaşının cephesi olmaktan koruyor, liberallik dinle birleşiyor her şey ama her şey çok garip ilerliyor.
85
22.05.2023
S01-B02 Doğuş
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 42min, 21.05.1991
Sanırım demokrasi tarihinde Bayar'ın etkisi İnönü'den daha fazla. İsmet Paşa asker kafası ve devlet kimliğinin en iyi temsilcisi fakat hiçbir zaman Bayar'dan daha iyi bir siyasetçi olamamış. Buna rağmen devlet adamı kimliğinin tartışılmaz taşıyıcısı o bence. Şu an demokratik olarak o yıllardan bile geride olmamız inanılmaz. Bu sefer halkın önemli bir kısmı demokrasiyi anlıyor ama artık demokrasi aranan bir şey değil. Cumhurbaşkanlığı makamı Türkiye'de hep bir tarafsızlık ve devletin kimliği olarak var oldu, şimdiyse Cumhurbaşkanlığı padişahlığın renk değiştirmişi şeklinde ilerliyor ve bu durumda olmak en çok demokrasiyi anlamış ve özümsemiş halkı yaralıyor. Türkiye hiçbir zaman tam anlamıyla demokratik olmadı fakat 2000'li yıllara kadar bence demokrasi ile ilgili çoğu şeyi özümsemiştik. O zamanlardan bu zamana özümsediğimiz şeylerin yok oluşunu izliyoruz sadece.
85
22.05.2023
S01-B03 Zafer
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 40min, 28.05.1991
Adnan Menderes'in orduyla kavgası mı bu inkılap karşıtlığını doğuruyor yoksa inkılap karşıtlığı mı ordudan korkmasını sağlıyor merak ettim. Yani hangisi daha önce vuku buldu Menderes'te. İlerici bir adam olarak görünmesine karşın başlar başlamaz inkılapları yemesi demek 3-5 yıla halk Sultan istiyor diye rejimi yemekle sonuçlanır. Güç sarhoşluğu mu, popülizme kendini kaptırmak mı, bir nefret mi, yoksa bir emir mi?
85
22.05.2023
S01-B04 İktidar
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 39min, 04.06.1991
Kasım Gülek dünya üzerindeki en CHP adam kesinlikle. Bu ülke de dünyanın en garip ülkesi kesinlikle. Bunlar nasıl sorunlar, nasıl hikayeler, nasıl karakterler ve hepsinden öte bunlar nasıl gerçek abi. Seyhan'a baraj yapılıyor yapan adam Demirel. Böyle bir şeyi romanda falan yazsan yeter aq derler. Sağcılıkla yoğrulup bir yandan da kapitalizmden tüm payı almaya çalışma, Amerika'dan alınan para, NATO falan olmasa bugün muhtemelen böyle bir ülkenin var olmayacağı gerçeği ve buna rağmen hala alınabilecek en yanlış kararlardan biri gibi gözükmesi. Çok garip gerçekten.
85
23.05.2023
S01-B05 Kriz
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 43min, 11.06.1991
Ulan ne gasteciler varmış o zamanlar. Bir de siyasetçiler var ki baskılara karşı gelip, baskıları kendine güç edip iktidar olunca da en büyük baskıcıdan daha büyük baskıcı olan siyasetçiler. Oldukça tanıdık umarım sonları da benzer. Günümüzle karşılaştırınca siyasetin ne kadar daraldığını görmek çok daha kolay oluyor. Her iş bir kişinin ağzına bakınca ne bakanlar ne mebuslar pek bir anlam ifade etmiyor. Bizdeki siyaset değil saray entrikası.
85
23.05.2023
S01-B06 Baskı
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 47min, 18.06.1991
Menderes'in ordudan bir çocuk gibi korkması Ata'ya duyduğu çok yoğun saygı ve hayranlıktan dolayı mı acaba? Sonuçta onu bir nevi keşfeden adam, siyasi babası. E her erkek evlat gibi babasından farklı olmaya çalışmasın da bundandır belki. Menderes harbiden bir çocuk gibi duyguları çok yoğun bir adam ve güçle beraber bu duygusallık onu körleştirip diktatörleştirmiş. Buradan gördüklerim kadarıyla aslında iyi bir insanmış gibi geliyor fakat ne kadar baskıcı ve gerici olduğu gerçeğini kesinlikle atlayamıyorum.
85
23.05.2023
S01-B07 İsyan
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 52min, 02.07.1991
Çetiner köprü açıyor 12 Eylül'de İç İşleri Bakanı. Ya gerçekten inanılmaz bir ülke ya. Madanoğlu... The Man, the Legend.
Teyp Menderes'in fersah fersah akıllısı. 60 darbesinden çok şey öğrenmiş. Aslında aşağı yukarı aynı şeyleri yapmış siyasi kariyerinde ama üstüne gelen salvolara hep daha akıllı ve bir kaç adım önde yaklaşmış. Benim bu bölümlerden sonra en çok merak ettiğim şu anda da ordunun içinde o döneme benzer bir komitacılık var mı yoksa Teyp bunu bile kesecek kadar en küçük hücrelerin oluşumuna dahi izin vermeyecek adımları çoktan attı mı? He bu arada o dönemlerde olup Madanoğlu'nun yanında o dönemlere şahitlik etmeyi çok isterdim.
85
24.05.2023
S01-B08 Darbe
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 51min, 09.07.1991
Cemal Gürsel buradaki en ama en bahtsız ve garip adam. Adama ihtilal diyorlar aman beni bulaştırmayın diyo istedikleri kadroyu veriyor. İşler kızışınca sembolik olarak emekli oluyor derken tak bir anda ihtilal ihtilal komutanı olarak zaten ondan ayrı olmuş bitmiş bir şeyin başı oluyor. Darbeyi umursamayan, ben emekli olcam beni salın diyen adam 6 yıl Cumhurbaşkanlığı yapıyor. Herhalde ihtilalden en mutsuz isim Celal Gürsel'dir. Menderes bile onun kadar üzülmemiştir. Adamı emeklilikten etmişler.
85
24.05.2023
S01-B09 Ada
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 54min, 16.07.1991
Madanoğlu hiç akıllı değilmiş gibi duran ama tam bir deha olan adam. Yani herifte öyle bir ileri görüşlülük var ki aklına gelen ilk şey hep en doğru şey. Ulan sen alelade bir yarbaysın, nerden geldi aklına üniversite hocaları gelsin anayasa yazsın, 60 darbe değil inkılap olsun falan diye nasıl geldi aklına ya. Madanoğlu'nun masaya yumruğu koyup "bre köftehorlar sizin hanginiz ekonomiden hanginiz iktisatta hanginiz hukuktan anlarsınız" diye çıkışması... Allah varsa ben öldükten sonra bunu bana full hd izletir. Bu arada Cemal Gürsel'in konuyla sıfır alakalı olması ve hediye dağıtır gibi bakanlık dağıtması da yine efsane bir sahne onu da izlesem mutlu olurum. Bu Madanoğlu gerçekten çok garip bir adam. Adam tek başına yargıyı bir kenara koyarsak 60 darbesini benim gözümde tertemiz yapıyor. Derdi güç para falan değil hatta hak hukuk da değil içindeki. İçindeki her türk evladının içinde olan, tarih boyunca her an gördüğümüz örgütçülük ve anarşistlik. Karacaoğlan dağa çıkıyor, Madanoğlu Çankaya'yı basıyor. İkisi de gözümde aynı çünkü bu türk evladının içindeki kımıl kımıllıkla çok kolay anlatılabiliyor. Türkeş'in de aslında ne kadar milliyetçi sağcı yani düz çıkarcı oluşu burada çok kısa bir zaman aralığında çok aşırı belli oluyor.
85
24.05.2023
S01-B10 İdam
by Can Dündar - Bülent Çaplı, 1h32min, 23.07.1991
#Madanoğlu Türpeş'in nasıl bir adam olduğunu çok iyi hissediyor.
Belgeselin en iyi anı bu son sahne. Bu yargı, komiteler, her yandan birbirine giren askerler, İnönü'nün ileri görüşlülüğü, Bayar'ın inadı, her kişisi ve her olayıyla çok önemli bir nokta bu darbe. Büyüklüğünü geçtim aşırı şiirsel de bir olaylar bütünü, ya Cemal Gürsel'in ölüm tarihi bile şiirsel bir anlama gelebilir mi gelir valla.
Yorumlar
Yorum Gönder