Herkunft ✅57

 2019, by Saša Stanišić

Ve sonunda bitti. Kesinlikle bu kadar uzamayı hak etmeyen bir kitaptı ama napalım son iki-üç ay çok olaylı ve dolu geçti (benim standartlarımda). Tamam olaylı demek abartı olur ama baya dolu birkaç aydı. Bunun yanına Almanca bir kitap olması, sistemde yaptığım değişiklikler ve göç etmem sebebiyle biraz cılkı çıktı. Neyse ki sonunda bitirebildim ve çokça hak ettiği bu satırları yazabiliyorum. 

Evet kitabımız buralarda olmayı ve bitmeyi çokça hak ediyordu fakat okurken pek bir haz aldığımı söyleyemem. Daha bir puan belirmedi kafamda fakat ödev sınıfı bir ürün olduğu kesin (her ne kadar bunun tek sorumlusu ürün olmasa da). Normal şartlarda bu kitaptan feragat ederdim fakat yazmak zorunda kaldım bir nevi. Çünkü kitabı bitirmedeki ana hedefim bu kadar zamanın boşa gitmiş olmamasını sağlamaktı. Bu kadar uzun bir süreçte okunmuş fakat aslında o kadar da uzun olmayan bu kitabı buraya yazmasam harbiden kötü hissederdim. Sadece benimle ilgili sebeplerden değil kitabında dokunuşları da  burada olmamızın önemli bir nedeni. 

Sasa'nın yarı kurgu yarı gerçek bu otobiyografisi bana tanıdığım ve tanımadığım çokça şeyi tattırdı. Belki bir savaştan kaçmak nedir ya da Almanya'da mülteci olmak orada yaşamak nedir bilmiyorum fakat mikro milliyetçi bu ülkede birkaç defa şehir değiştirmiş biri olarak ait olmamayı ya da bir şekilde insan olarak kendini geliştiremeyeceğini bildiğin pek çok çocukla arkadaşlık etmeyi çok ama çok iyi biliyorum (kendimi, kendini çok geliştirmiş ya da gelişmiş biri olarak adlandıramam fakat o günlerdeki arkadaşlarım ile aramdaki değerler farkına değinebilirim). Bunun yanında her ne kadar 2000'li yıllarda çocukluğumu geçirsem de oraların zamanın yavaş aktığı yerler olduğunu akılda tutarsak, resmi olmayan bir 90'lar çocukluğu geçirmiş biri olarak bir 90'lar çocuğunu da anlayabiliyorum. Bu ana etkenler etrafında dönen hayat mı desem kurgu mu desem bilemediğim şeyleri kendime pek çok noktada yakın hissediyorum. Bu yüzden de kitabın bazı noktalarını çok başarılı buluyorum ki bu otobiyografik bir kitap olarak başarılı veya başarısız olarak sıfatlandırmak için çok yanlış bir yerde. Çünkü bir hayat sen ne yaparsan yap başarılı değil doğaldır daha doğrusu nötrdür. Hayat olmayan noktalarında içeriğin derinliği ve genişliğini ayrıca beğendiğimi söyleyebilirim. 

Madem bu kadar beğendim niye görev sıralamasında kaldı? Çünkü çok kopukluk. Benden kaynaklı kopukluklara zaten yukarıda değindim, ki bu kitap ile olan deneyimimi en negatif etkileyen etken kesinlikle ama, kitap da bu konuda pek yardımcı olmadı. Gerçek, kurgu, rüya, hatıra ve geçmiş o kadar ani yer değiştiriyordu ki çoğu zaman ne okuduğumu, nerede kaldığımı, en son ne olduğunu anlamakta sürekli olarak bir sıkıntı çektim. Bu kitap kötü yazıldığından da değil aslında. Bunun bir tercih olduğunu çoğu kez hissettiriyor kitap. Hatta bakınca mantıklı da bir tercih çünkü çocukluk hatıraları, yaşamadığı geçmiş ve demenz gibi temalarla bezeli bir yerde kopukluk olmaması beklenemezdi. Burada sorun süreklilik. Ben okuyucu olarak şimdilik bir demenz hastası veya bu hayalleri kuran, yaşayan karakter değilim. Bir okuyucu olarak yazının ve benim okuma hızımın temposuna bu kopukluklar bir türlü uymuyor. Süreklilik maalesef kopuklulukla sağlanacak bir şey olmamış, en azından bu örnekte. Tamam Almanca kitap okumak da bana hala yeni bir şey fakat bunun burada kapladığı yüzde en fazla %10'dur. 

Neyse sonuçta bu bir şahsi görüş yazısı, kendimden başka kimseyi etkilemek amacı gütmüyorum ki kitabı kötülemek ya da iyilemek de bana düşecekk bir görev değil. Bir de bunların yanı sıra ben ne dersem diyeyim bu baya baya ödülleri olan bir kitap. Hatta toplumsal açıdan da çok ama çok önemli bir kitap kapsadığı temalar ile birlikte ama bana koşmadı işte. Çok yoruldum bu kitabı okurken, çok uzattım, çok boşladım, çok uzaklaştım. Bir ürünün tecrübelerini sadece ürünün etkilemediğinin en birinci örneği oldu. Haliyle de yorucu bir döneme denk gelmiş yorucu bir kitap olarak hatırlanacak.

57

17.02.2021